کولیک نوزاد چیست؟
کولیک نوزاد سندرم معمولی است که معمولا از بدو تولد و در طول ماه های اول زندگی در نوزادان سالم مشاهده می شود. که مشخصه آن گریه های طولانی مدت، شدید و متوالی نوزاد است. این وضعیت باعث ناامیدی و غم و اندوه شدید والدین و در نتیجه مراجعه آنها به پزشک متخصص اطفال می شود. این وضعیت کاملا معمولی است و تقریبا 40% از نوزادان در 4ماه اول زندگی به آن دچار می شوند. علت کولیک نوزاد هنوز مشخص نشده است و با وجود همه اطلاعات موجود، هیچ جواب قانع کننده ای برای برطرف کردن نگرانی والدین و حتی پزشکان متخصصان وجود ندارد. به منظور روشن شدن علت و تشخیص و درمان کولیک، ما داده های موجود را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم.
چگونه تشخیص بدهیم که نوزادی دچار کولیک است؟
معیارهایی که اغلب در تشخیص کولیک استفاده می شود به نام قوانین وسل یا “قانون 3” شناخته می شوند و که در حقیقت براساس سه معیار ساده و دقیق هستند:
- گریه کردن بیش از 3ساعت در روز
- بیش از سه روز در هفته
- و بیش از سه هفته، در نوزادی که سالم است و بخوبی تغذیه می شود.
علاوه براین، علائم مشخصه دیگری هم وجود دارد که می تواند کمک کند به تشخیص گریه ناشی از کولیک و گریه عادی:
نفخ: نوزاد دارای شکمی متورم است که میزان گاز موجود در آن بیش ازحد معمول است.
جمع کردن پاها در شکم که حالتی مشخص در نوزادان مبتلا به کولیک است.
صورت قرمز که به دلیل طولانی شدن مدت گریه و عدم توانایی در ساکت شدن اتفاق می افتد.
علائم تنش و اضطراب که بصورت انقباض شدید در کودک دیده می شود.
گریه مداوم بیش از سه ساعت در روز، سه روز در هفته و حداقل سه هفته.
توصیه مهم:
اگر کودک غیر از موارد فوق، علائمی مانند اسهال، تب یا استفراغ دارد، شما باید به یک متخصص مراجعه کنید. ممکن است مشکل جدی تری وجود داشته باشد.
علت کولیک چیست؟
کولیک نوزاد شرایطی است که از چندین سال قبل توسط متخصصان بخوبی شناخته میشود و کارشناسان تئوری های زیادی در رابطه با علت آن ارائه داده اند، اما در بسیاری از موارد این نظریه ها به علت این مسئله مربوط نمی شوند.
بسیاری از مطالعات تلاش کرده اند تا علل احتمالی بروز کولیک در نوزادان را تعیین کنند و مهم ترین آن ها عبارتند از:
- علل روانی و اجتماعی: استرس ناشی از گریه های مداوم و عدم توانایی والدین بی تجربه در مراقبت از نوزاد، می تواند یکی از علل مشهود کولیک نوزاد باشد. بایستی این نکته مهم را خاطرنشان کرد که نحوه درمان نوزاد در فرهنگ های مختلف می تواند متمایز باشد.
- علل تغذیه ای: شروع کولیک ممکن است به دلیل نوع شیر مصرفی، نوع رژیم غذایی مادر در زمان شیردهی و یا حتی برخی از انواع آلرژی غذایی باشد. تنها فرضیه ثابت شده آلرژی غذایی می باشد، اما این وضعیت عادی نیست و می تواند منجر به عوارض شدیدی شود و بایستی با استفاده از تست های خاص تشخیص داده شود.
- عوامل عصبی: این موضوع به سیستم نابالغ عصبی نوزاد نیز نسبت داده می شود که سبب حملات کولیکی می شود. همچنین این اعتقاد وجود دارد که گریه های کودک یک فرایند کاملا طبیعی است، حتی اگر مدت زمان آن زیاد باشد و شدت آن بیش از حد شود.
نهایتا، مطالعات علمی اخیر نشان می دهد که در اکثر موارد علت کولیک نوزاد، در دستگاه گوارش اوست و عمدتا عدم بلوغ دستگاه گوارش در نوزادان، بر جذب مواد مغذی تاثیر می گذارد. دلیل متداول موجود مربوط به تولید کم آندوژن آنزیم لاکتاز می شود که مانع از هیدرولیز بهینه تمام لاکتوز می شود. مکمل غذایی که حاوی آنزیم لاکتاز باشد می تواند کمک به بهبود روند هیدرولیز لاکتوز کند و علت کولیک نوزادان را از بین ببرد.
راه های دیگر برای درمان کولیک
راه های دیگری هم وجود دارد که ممکن است به کاهش درد و ناراحتی ناشی از کولیک کمک کند و می توان آنها را به 3 دسته گروه بندی کرد:
- تغییرات رژیم غذایی: در این نوع رژیم میزان آب و فیبر را در رژیم غذایی کودک افزایش می یابد و یا شیرسویا را جایگزین شیر مادر یا شیر خشک می کند. این تغییرات می تواند موثر باشد، اما اعمال این تغییرات در رژیم غذایی کودک تنها پس از 5ماهگی نوزاد امکان پذیراست و در این دوره کولیک تقریبا ناپدید می شود.
- دارو درمانی: برخی از داروها مانند دایمتیکون، سایمتیکون یا ضد اسپاسم (Propinoxato) می توانند مورد استفاده قرار گیرند و در برخی موارد بهبودی حاصل می شود. اما با این حال، این نوع درمان عوارض جانبی در پی خواهد داشت و به همین دلیل استفاده از آنها توصیه نمی شود.
- عصاره های گیاهی (دمنوش ها): این نوع از محصولات در کاهش اضطراب موثر خواهند بود، اما تاثیری بر دستگاه گوارش ندارند و به همین دلیل، در کولیک ناشی از کمبود آنزیم لاکتاز موثر نیست.